Rollenspellen voor Assessments: Oefening baart kunst

Sta je binnenkort voor een assessment en vraag je je af wat je kunt verwachten van een rollenspel? Dan ben je hier op de juiste plek. Rollenspellen zijn een belangrijk onderdeel van veel assessments.

Ze worden vaak ingezet om jouw gedrag, communicatie en besluitvorming in een gesimuleerde praktijksituatie te observeren.

Een rollenspel wordt ook weleens een snelkookpan van gedrag genoemd. Door de korte voorbereidingstijd en de tijd voor het rollenspel zelf waarin moeilijke doelen behaald moeten worden, kan een deelnemer bijna niet anders dan op basisvaardigheden terugvallen.

Een rollenspel voor een assessment is niet alleen een drempel om te overwinnen, maar biedt je ook de kans om te laten zien wat je in huis hebt en om waardevolle feedback te krijgen en je zelfvertrouwen te vergroten (Cohen, 2020).

In dit artikel ontdek je hoe rollenspellen werken, waarom ze zo effectief zijn en hoe je je er optimaal op voorbereidt. Of je nu een sollicitatiegesprek moet simuleren of een conflictsituatie moet hanteren: een goede voorbereiding op het rollenspel is essentieel voor een succesvolle beoordeling.

Het belang van rollenspellen voor assessments

Assessments zijn bedoeld om jouw geschiktheid voor een functie objectief te meten. Daarbij kijken beoordelaars niet alleen naar wat je zegt, maar vooral naar wat je doet. En dat is precies waar rollenspellen in uitblinken. In een rollenspel wordt jouw gedrag in een realistische situatie onder de loep genomen, zoals een moeilijk gesprek met een collega, klant of leidinggevende.

Rollenspellen geven jou de kans om je gespreksvaardigheden in de praktijk te brengen. Je oefent met gespreksstructuur, luistervaardigheden, het stellen van vragen en het omgaan met weerstand. Bovendien helpt het je om in een gecontroleerde omgeving te experimenteren met verschillende stijlen van communiceren.

Hoe werken rollenspellen?

Een rollenspel voor een assessment verloopt meestal als volgt:

1. Introductie van het scenario: Je krijgt een korte beschrijving van de situatie waarin jij een rol speelt, bijvoorbeeld als teamleider met een conflict in het team.
2. Voorbereidingstijd: Je krijgt een paar minuten om je in te leven in je rol en een aanpak te bedenken.
3. Uitvoering: Je voert het gesprek met een acteur of beoordelaar die de tegenpartij speelt.
4. Evaluatie: Na afloop volgt er meestal een nabespreking of schriftelijke beoordeling op basis van jouw gedrag en aanpak.

Tips voor een succesvol rollenspel – Uitgebreide toelichting

1. Blijf rustig en professioneel, ook als het gesprek lastig wordt
   
   Een rollenspel voor een assessment is vaak zo ontworpen dat je wordt uitgedaagd. De tegenspeler kan emotioneel, boos of onredelijk reageren. Het doel is niet om jou uit balans te brengen, maar om te zien hoe jij omgaat met druk.
   
   Voorbeeld: Je speelt een leidinggevende en de acteur speelt een gefrustreerde medewerker die zich onterecht behandeld voelt. Reageer niet verdedigend of geïrriteerd, maar blijf kalm:
   
   “Ik begrijp dat je het zo ervaart. Laten we samen kijken naar wat er precies gebeurd is en wat we kunnen doen om dit te verbeteren.”
   
2. Luister actief en toon begrip, ook als je het niet eens bent
   
   Actief luisteren tijdens het rollenspel voor een assessment betekent dat je niet alleen hoort wat iemand zegt, maar ook doorvraagt en bevestigt dat je de ander begrijpt. Dit bouwt vertrouwen op, zelfs als je niet akkoord gaat.
   
   Voorbeeld: “Dus als ik het goed begrijp, voel je je buitengesloten bij teamvergaderingen. Klopt dat?”
   
   Door empathisch te reageren laat je zien dat je de emoties van de ander serieus neemt, zonder direct te oordelen of in de verdediging te schieten.
   
3. Stel open vragen om het probleem helder te krijgen
   
   Open vragen stimuleren de ander om uitgebreider te antwoorden. Dit helpt je om meer inzicht te krijgen in de situatie én toont jouw nieuwsgierigheid en oplossingsgerichtheid.
   
   Voorbeeld: “Wat zou je helpen om je beter ondersteund te voelen?” of “Kun je me vertellen hoe jij de situatie hebt ervaren?”
   
   Vermijd gesloten vragen die enkel met ‘ja’ of ‘nee’ beantwoord kunnen worden.
   
4. Vat samen en geef structuur aan het gesprek
   
   Door regelmatig samen te vatten houd je het gesprek overzichtelijk en voorkom je misverstanden. Het laat ook zien dat je het gesprek leidt en gestructureerd te werk gaat.
   
   Voorbeeld: “Tot nu toe hoor ik dat je je zorgen maakt over je werkdruk en de communicatie in het team. Klopt dat? Dan stel ik voor dat we eerst de werkverdeling bespreken, en daarna kijken hoe we de communicatie kunnen verbeteren.”
   
5. Denk in oplossingen, niet in standpunten
   
   Focus niet op wie er ‘gelijk’ heeft, maar op wat het probleem is en hoe je het samen kunt oplossen. Beoordelaars letten erop of je oplossingsgericht en coöperatief denkt.
   
   Voorbeeld: In plaats van: “Dat is nou eenmaal het beleid,” kun je zeggen:
   “Het beleid biedt daar helaas geen ruimte voor, maar laten we kijken of er een alternatieve aanpak is waar jij je wel goed bij voelt.”

De voordelen van rollenspellen voor assessments

Rollenspellen zijn niet alleen waardevol voor de beoordelaars, maar ook voor jou als kandidaat. Enkele belangrijke voordelen:

• Verbetering van communicatievaardigheden: Je leert hoe je effectief en helder communiceert, ook in stressvolle situaties.
  
• Toon je probleemoplossend vermogen: Laat zien hoe je problemen analyseert en op een constructieve manier aanpakt.
  
• Empathie en inlevingsvermogen: Beoordelaars letten sterk op hoe goed jij je kunt verplaatsen in de ander — cruciaal voor functies waarin samenwerking belangrijk is.

Praktische tips voor het voorbereiden op een rollenspel

Wil je goed voor de dag komen tijdens een assessmentrollenspel? Dan helpt het om van tevoren te oefenen. Hier zijn enkele praktische tips:

• Oefen met realistische scenario’s: Denk aan situaties uit je eigen werkverleden of gebruik oefenopdrachten die vergelijkbaar zijn met wat je verwacht tijdens het assessment.
  
• Vraag om feedback: Oefen met een coach of een collega en vraag gericht feedback op je gedrag, toon en aanpak.
  
• Werk aan je zelfvertrouwen: Veel mensen vinden rollenspellen spannend. Dat is normaal. Door vaker te oefenen word je vanzelf zekerder.
  
• Wees assertief, niet agressief: Laat merken dat je stevig in je schoenen staat, maar blijf altijd respectvol en open in je communicatie.

Conclusie

Een rollenspel voor een assessment is veel meer dan een rollenspel — het is niet alleen een drempel naar succes, maar ook een kans. Een kans om te laten zien wie je bent, wat je kunt en hoe je communiceert onder druk. Door goed voorbereid aan een rollenspel te beginnen, vergroot je jouw kans op een succesvolle uitkomst aanzienlijk.

Kortom: oefen realistische situaties, werk aan je communicatieve vaardigheden en leer van feedback. Zo maak je van het rollenspel niet een obstakel, maar een krachtig hulpmiddel in jouw sollicitatieproces.

Zie ook ons overzicht van alle praktijksimulaties die bij een assessment kunnen voorkomen!

Cohen, D. (2020). The art of role playing in developing management proficiency. Society for Human Resource Management. https://www.shrm.org/topics-tools/news/managing-smart/art-role-playing-developing-management-proficiency

Slim! Oefening baart kunst.

Voor elk type assessment hebben we zelfs gratis oefentests.