Het STARR-Interview
Bij assessments wordt veelal een STARR-Interview aan de hand van je CV ingezet. Dit is een gestructureerd interview dat zich richt op concreet uitgevoerd gedrag in het verleden. Dit is tegengesteld aan een interview dat gericht is op intenties.
Een reactie waarin aangegeven wordt dat het je intentie is om hard en effectief te gaan werken in je nieuwe functie voldoet daarom niet in een STARR-interview. Naast gedragsgericht is een STARR-interview systematisch.
Hierdoor is de kwaliteit van het interview hoog en goed vergelijkbaar tussen verschillende kandidaten. Het systematische aspect is niet alleen een voordeel voor het onderzoek, maar biedt ook een voordeel aan jezelf. Het STARR-Interview is namelijk zeer goed voor te bereiden.
Zelfs als er bij het onderzoek geen gebruik wordt gemaakt van een STARR-interview, kunt je nog steeds overzichtelijke STARR-antwoorden geven, waarmee je een goede indruk achterlaat. Zodoende levert de voorbereiding van een STARR-interview altijd rendement op.
STARR staat voor Situatie, Taak, Actie, Resultaat en Reflectie.
Reflectie hoort officieel niet bij een STARR interview, maar maakt hier bijna altijd deel van uit. Reflectie hoort er niet standaard bij omdat dit subjectief is en de getrokken conclusies (b.v. “om het nooit weer zo aan te pakken”) intentioneel zijn.
Omdat een assessment een uitspraak doet over toekomstig functioneren kan de assessment consultant het vaak niet laten om te vragen hoe je op acties in het verleden terugkijkt en welke conclusies je daaruit trekt voor de toekomst.
In een Assessment of functioneringsgesprek wordt gebruik gemaakt van STARR-vragen gericht op competenties. Je kunt vragen verwachten over de competenties die nodig zijn voor het uitvoeren van de functie waar je op solliciteert.
Competenties die vaak voorkomen zijn: Doorzettingsvermogen; Probleem-analyse; Resultaatgerichtheid; Initiatief; Flexibiliteit; Plannen en organiseren; Coachen; Leidinggeven; Netwerken; Onderhandelen; Commerciële gedrevenheid. Zie onderstaand een uitgewerkt voorbeeld voor een gedeelte van een STARR-interview gericht op de competentie ‘Doorzettingsvermogen’.
Hoofdvraag: Wat was de situatie? Specifiek voorbeeld: “Na het afronden van mijn HBO studie kwam ik in mijn eerste baan terecht en realiseerde ik me, dat als ik meer invloed wilde uitoefenen op de organisatie, in plaats van het puur bezig te zijn met uitvoerend werk, ik voor mijn vakgebied in het bezit moest zijn van een WO diploma. Alleen, studiefinanciering was geen optie meer en ik woonde al jaren op mezelf, dus het was de vraag of dit financieel haalbaar was.” |
Hoofdvraag: Wat zag je als je taak, wat wilde je bereiken? Specifiek voorbeeld: “Ik wilde een WO diploma halen, voldoende verdienen om rond te kunnen komen tijdens mijn studie en mezelf voldoende profileren om de kans te vergroten om na mijn studie een baan op niveau te krijgen.” |
Hoofdvraag: Specifiek voorbeeld: “Ik heb prioriteiten moeten stellen, mijn sociale leven stond hierdoor op een laag pitje. Overdag had ik mijn parttime baan van 24 uur en ging ik naar college. S ’avonds en in het weekend leerde ik.” |
Hoofdvraag: Specifiek voorbeeld: “Ik heb mijn studie nominaal doorlopen met goede resultaten, weinig studieschuld opgebouwd en heb bestuurservaring opgedaan, wat een leerzame ervaring is geweest. Ik heb hierdoor stage kunnen lopen bij een gerenommeerde organisatie en heb nu drie sollicitaties lopen voor een baan op het gewenste niveau.” |
Hoofdvraag: Specifiek voorbeeld: “Ik kijk goed terug op deze periode en ben trots op mezelf. Als ik het opnieuw zou doen, zou ik zoeken naar een studiegerelateerde baan, waardoor ik tegelijkertijd geld zou verdienen en mezelf zou profileren. Hier zou ik kostbare tijd mee hebben bespaard.” |
Zoals je in het voorbeeld kunt zien veranderen de hoofdvragen nauwelijks in vergelijking met de specifieke voorbeeldvragen. Dat maakt het voorspelbaar welke vragen je kunt verwachten, waardoor het ontzettend handig is, om voor de meest gebruikte competenties STARR-antwoorden paraat te hebben, welke een goede indruk achter zullen laten.
Het kan goed zijn dat de gestelde vragen zich richten op specifieke onderwerpen uit jouw cv. Je zou bijvoorbeeld een vraag over commerciële gerichtheid kunnen verwachten met betrekking tot een commerciële functie in het verleden.
Als je betere voorbeelden hebt uit andere perioden is het aan te raden om deze naar voren te brengen. Hiermee neem je initiatief, dat op zichzelf vaak wordt gewaardeerd als een goede eigenschap en daarnaast geef je jezelf de gelegenheid om de beste voorbeelden naar voren te brengen. Het is af te raden een situatie te verzinnen. De psycholoog kan gericht doorvragen. Als je verhaal dan niet op orde is kan het een teleurstellend gesprek worden.
Het STARR-interview richt zich soms op toekomstige/hypothetische situaties. Bijvoorbeeld “Stel dat u verantwoordelijk wordt voor organisatievernieuwing, wat zouden de eerste dingen zijn die u gaat doen?”. Je kunt hierbij het antwoord naar werkelijke situaties trekken door te zeggen: “Ik zou dat zo en zo aanpakken, want dat heb ik geleerd uit deze en deze ervaring.” Zo maak je het tastbaar en concreet. Je verandert de vraag als het ware naar een daadwerkelijke ervaring waar je ten eerste op bent voorbereid en jezelf ten tweede in de gelegenheid stelt om de vraag krachtig te beantwoorden.
Ten slotte kunnen er persoonlijke vragen worden gesteld.
Een aantal vragen mogen niet worden gesteld, zoals de vraag aan vrouwen of ze van plan zijn om binnenkort kinderen te krijgen. Andere vragen zijn weer heel gewoon bij een kennismaking zoals: “Wat zijn jouw sterke kanten en wat zijn jouw minder sterke kanten?”.
Voor het goed doorkomen van het interview is enige zelfkennis daarom belangrijk. Verder wordt er gelet op ‘gaten’ of ‘opvallende onderdelen’ in het cv. Verwacht daarom vragen over de tijd die nodig is geweest voor het afronden van je studie of periodes dat je niet hebt gewerkt.
Houd er rekening mee dat persoonlijke vragen kunnen worden gesteld waar je niet van gediend bent. Laat je niet te snel van je stuk brengen, een reactie als “Wat is dit nu weer voor vraag?!” vergroot de kans op een baan over het algemeen niet. Wanneer een vraag je overvalt, kun je uiteraard de tijd nemen en dit ook benoemen, bijvoorbeeld: “Deze vraag overvalt me, ik heb hier even tijd voor nodig”.
Als de vragen voor je gevoel te ver gaan, hoef je uiteraard niet mee te werken, maar houd wel rekening met mogelijke negatieve consequenties.
Voorbeelden van persoonlijke vragen (let op; je kunt veel vragen ombuigen naar vertrouwde STARR-vragen!):
“Als ik het goed zie, heeft u in 2008 een jaar niet gewerkt, wat is de reden daarvan?”
Goed antwoord: “Dat klopt, toen heb ik een periode van 9 maanden niet gewerkt. Ik heb een half jaar skiles gegeven in Oostenrijk, een van mijn onvervulde dromen toentertijd. Daarna heb ik succesvol gesolliciteerd voor een baan waar ik pas na drie maanden mee kon beginnen. Toen ben ik een paar maanden op reis geweest naar Zuid-Amerika.”
“U heeft 6 jaar over uw studie gedaan waar vier jaar voor staat, hoe komt dat?”
Goed antwoord: “Mijn studietijd was een ontzettend leuke tijd. Naast de studie en de vele leuke activiteiten heb ik op hoog niveau gesport. Bovendien heb ik een jaar bestuur gedaan bij de economische faculteit. Zodoende heb ik wat langer gedaan over mijn studie”. Bovenstaand antwoord geeft positieve verklaringen voor studievertraging.
Op deze manier is een ogenschijnlijk nadeel van twee jaar studievertraging omgebogen tot twee jaar aan extra relevante ervaringen. Zoek gaten in jouw CV waar vragen over gesteld kunnen worden en probeer hier goede verklaringen voor te geven. Blijf dicht bij jezelf, iets aandikken mag, het is tenslotte goed om jezelf te kunnen verkopen, maar als je hierin te ver gaat loop je het risico door de mand te vallen.
“Hoe zouden de mensen die dichtbij u staan u omschrijven?”
Goed antwoord: “De mensen in mijn omgeving zouden mij omschrijven als ambitieus, goed gezelschap, recht door zee, soms veeleisend, daadkrachtig.” Dit is een krachtig antwoord. Het moet wel waar zijn of in ieder geval dicht bij de waarheid in de buurt komen. Verwacht bij een dergelijk antwoord opvolgende vragen. Bijvoorbeeld: “Wat maakt dat je ambitieus bent, kun je daar een voorbeeld van geven?”. Dit doorvragen maakt dat je niet makkelijk ergens mee weg komt, ieder antwoord moet je kunnen onderbouwen. Het geeft wel aan dat de interviewende psycholoog op jou reageert, je kunt het gesprek zodoende sturen.
“Welk soort mensen zitten in uw allergie en hoe gaat u daarmee om?”
Tip: Buig deze vraag om naar een STAR-vraag: “In welke situatie uit het verleden heeft u met mensen gewerkt waar u niet prettig mee om kon gaan, en hoe heeft u toen gehandeld?” Een antwoord van iemand die zijn afspraken niet nakomt zou bijvoorbeeld sterk zijn. Voorkom dat je haatdragend / klagend overkomt.
“Wat maakt u geschikt voor deze functie?”
Tip: Buig deze vraag om naar een STAR-vraag: “Uit welke situaties uit het verleden blijkt dat u geschikt bent voor deze functie?”
“Er hebben 30 mensen op deze functie gesolliciteerd, kunt u mij vertellen waarom ik u zou moeten kiezen?”
Tip: Buig deze vraag om naar een STAR-vraag: “Kunt u situaties uit het verleden beschrijven waar u het verschil heeft gemaakt?”
“Wat lijkt u leuk aan deze functie?”
Tip: Buig deze vraag om naar een STAR-vraag: “Kunt u een voorbeeld noemen van een situatie uit het verleden welke vergelijkbaar is met een onderdeel van deze functie dat u leuk vond?”
“Wat lijkt u niet leuk aan deze functie?”
Tip: Buig deze vraag om naar een STAR-vraag: “Kunt u een voorbeeld noemen van een situatie uit het verleden welke vergelijkbaar is met een onderdeel van deze functie dat u niet leuk vond?”
“Werkt u goed in teamverband, of geeft u de voorkeur aan zelfstandig werken?”
Tip: Buig deze vraag om naar een STAR-vraag: “Kunt u een voorbeeld geven van een situatie waar u als teamplayer naar voren komt én/of een situatie waarin u goed zelfstandig heeft gewerkt?”
“Hoe bent u bij ons terecht gekomen?”
Een goed antwoord is een antwoord waar enthousiasme uit blijkt.
“Wat voor jeugd heeft u gehad?”
Dit is een persoonlijke vraag welke weinig te maken heeft met de benodigde kwalificaties voor een functie. Toch kun je dergelijke vragen krijgen. Wees erop voorbereid.
“U heeft in de afgelopen zes jaar, bij vier verschillende werkgevers gewerkt, wat is de achtergrond daarvan?”
Goed antwoord: “Dat komt voort uit een samenloop van omstandigheden. Na een paar maanden in mijn eerste functie kreeg ik een erg goede aanbieding voor een hogere functie waar ik bij mijn huidige werkgever nog jaren op zou hebben moeten wachten. Mijn leidinggevende op dat moment had hier begrip voor en wenste mij veel succes.
Vervolgens ben ik drie keer van baan verwisseld naar verschillende werkgevers, maar binnen de Randstad Company. Dus in principe was ik al die tijd bij dezelfde werkgever. Daaraan lagen verschillende redenen ten grondslag. De eerste keer was vanwege een reorganisatie, de tweede keer had Randstad een bedrijf overgenomen en zochten ze iemand met mijn ervaringen. De laatste keer was een promotie.
“Wat zijn uw ambities?”
Tip: Buig deze vraag om naar een STARR-vraag en veralgemeniseer: “Kunt u een situatie noemen waaruit uw ambitie blijkt?” Vertaal dit vervolgens door naar ambities in de toekomst
Lees verder: “De assessment onderdelen”
Wil je oefenen voor je assessment?
Slim! Oefening baart kunst.
Voor elk type assessment hebben we zelfs gratis oefentests.